کد مطلب:234772 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:265
طلب مغفرت
امام رضا علیه السلام فرموده است: «الطلب لا قالة من سالف الذنوب؛ [1] .
(نماز) تقاضای عفو از گناهان گذشته است».
بانگ برداشته مرغ سحری
كرده بر خفته دلان پرده دری
هیچ از جای نمی خیزی تو
الله الله چه گران خیزی تو
نماز، تقاضای عفو از گناهان گذشته است.
نماز، مأمنی برای رهایی از گناهان و معاصی است.
نماز، واسطه ی فیض و رحمت و بخشش الهی است.
نماز، قربانی كردن هوا و هوس ها و زدودن زشتی ها است.
نماز، سینای رحمت و عنایت خداوند بی همتا است.
نماز، انعكاسی از پشیمانی و ندامت تائبان و دل خستگان است.
نماز، وسیله ی بازگشت و توبه به سوی حضرت سبحان است.
نماز، روسفیدی روسیاهان پشیمان و نادم است.
نماز، كشتی نجات و امداد برای غریقان دریای غفلت و شهوت است.
نماز، طوفان كوبنده ی شیطان و نسیم نوازش بندگان است.
آری با نماز و در نماز، از گناهان دوری می كنیم و از آنها به سوی محبوب خود، رو برمی گردانیم و با كمك او، از زشتی ها و
[ صفحه 82]
تباهی ها فاصله می گیریم. در نماز به گناهان و معصیت هایی كه كرده ایم اعتراف می كنیم و از خدا طلب مغفرت می نماییم.
چه شگفت است حالات عارفان و بزرگ مردانی كه در نماز، عاشقانه و خاضعانه با حضرت دوست راز و نیاز كرده و از او طلب بخشش و مغفرت نموده اند.
یكی از همسایگان مرحوم آخوند خراسانی (صاحب كفایه) گفته است: بام خانه ی ما متصل به بام منزل ایشان بود. او در سجده اش یك سوز و گداز و ناله ی دلخراشی داشت كه هر قسی القلبی محال بود كه منقلب نشود. گویا محب واصلی است كه داد از زمان فراق دارد و یا عبد خطا كاری است كه این همه خوف و اضطراب دارد. [2] .
هم چنین آورده اند كه: «ملا محمد اشرفی (شاگرد سعید العلاما) از نیمه شب تا صبح مشغول تضرع و زاری و مناجات با حضرت باری بود و آن قدر بر سر و سینه می زد كه هنگامی كه صبح می شد، در نهایت ضعف و نقاهت بود؛ به گونه ای كه هر كس او را می دید؛ چنین می پنداشت كه تازه از بستر بیماری برخاسته است». [3] .
[ صفحه 83]
در حالات شهید ملا محمد تقی برغانی آمده است: «عبادت آن جناب چنان بود كه همیشه از نصف شب تا طلوع صبح صادق به زاری و تهجد اشتغال داشت... مكرر در فصل زمستان دیده می شد كه در پشت بام مسجد خود، در حالی كه برف می بارید و عمامه بر سر داشت، مشغول تضرع و مناجات بود و با حالت ایستاده دست ها را به سوی آسمان بلند كرده بود؛ تا این كه برف سراسر قامت مباركش را از سر تا پا سفیدپوش می كرد»... [4] .
«به كجا چنین شتابان
گون از نسیم پرسید
دل من گرفته زین جا
هوس سفر نداری
ز غبار این بیابان؟
همه آرزویم اما
چه كنم كه بسته پایم
به كجا چنین شتابان؟
- به هر آن كجا كه باشد، به جز این سرا، سرایم.
- سفرت به خیر اما، تو دوستی خدا را،
چو از این كویر وحشت، به سلامتی گذشتی، به شكوفه ها به باران،
برسان سلام ما را».
[ صفحه 84]
انسان نمازگزار، باید همواره به عنایات و تفضلات حضرت باری تعالی امیدوار باشد. چه امیدی از این بالاتر كه انسان بداند هرگاه پای او بلغزد و یا هوا و هوس بر او چیره شود و بدون این كه عمد و اصراری داشته باشد پایش به گناه كشیده شود، هنگامی كه وقت نماز فرا رسید، وضو گرفت و در پیشگاه معبود به راز و نیاز پرداخت و احساس شرمساری - كه از لوازم توجه به خدا است - نسبت به اعمال گذشته به او دست داد، گناه او بخشوده می شود و ظلمت و تاریكی از قلب او رخت برمی بندد.
هر چند كه گناه و انحراف، دل را تیره و بصیرت باطن را ضعیف می سازد و پرده های غفلت و بی خبری، بر جان انسان سایه می افكند؛ اما با امواج نماز است كه نور و روشنی می افكند و با امواج تطهیركننده ی خود، آثار گذشته را می زداید و محو می كند.
نمازگزاران واقعی، در حال خروج از ظلمت ها به سوی نوراند و در یك تحول تدریجی و تحت عنایات باری تعالی، به سوی سعادت و فلاح گام برمی دارند و روز به روز نسبت به خوشبختی آینده ی خویش امیدوار می شوند.
آری حضرت علی علیه السلام فرموده است: «امید بخش ترین آیه ی قرآن این آیه است: «و أقم الصلاة طرفی النهار و زلفا من اللیل ان الحسنات
[ صفحه 85]
یذهبن السیئات؛ [5] .
و نماز را در دو طرف روز، به پا دارید و نیز در اوایل شب كه البته خوبی ها (نماز)، بدی ها را از بین می برد». [6] .
ای رانده ز درگاه الهی برخیز
محروم ز فیض صبحگاهی برخیز
روزت گذرد به معصیت، شب غفلت
باری، سحری به عذرخواهی برخیز
برخیز، سحر ناله و آهی می كن
استغفرالله ز هر گناهی می كن
امام رضا علیه السلام نیز فرموده است:
«نماز تقاضای عفو و بخشش از گناهان گذشته است». گناهانی كه از روی نادانی و غفلت از او سر زده است و اینك شرمنده و پریشان، رو به سوی بزرگی می كند و سر به سجده می گذارد و یا دستانش را ملتمسانه به سوی آسمان می گشاید و طلب عفو و مغفرت می نماید.
نمازگزار گناه نمی كند و در صورت ارتكاب به گناه، سریعا توبه می كند و از كرده ی خود به شدت اظهار ندامت و پشیمانی می نماید. آن گاه نماز می گزارد و نماز را شفیع خود قرار می دهد و با تمسك به نماز، سعی در پذیرش توبه خود می كند؛ آن هم توبه ای راستین و نصوح وار....
یكی از عرفا می گوید:
[ صفحه 86]
«تا كی از این توبه به رسم و از نماز به عادت و از ذكر به غفلت؟ توبه ای به حقیقت بكن و كار از سرگیر. پس آن گه به لب آب رو و غسلی بكن به ندامت و حسرت و در مسجد آی با تشویش و خجالت تمام و روی ظاهر به قبله آر و روی دل از همه ی مخلوقات برگردان و به حضرت او فرست از سر شرم و تشویر و خجالت و ضعف و درد دل و سوز معرفت و صدق و اخلاص دست بردار و بر جمله مخلوقات پشت كن و كل دنیا و عقبا را در زیر قدم آر و از سر این كوی زفان (زبان) صدق بگشای و تكبیر كن...». [7] .
گفتنی است كه یكی از شرایط و اركان اساسی توبه، نماز و عبادت است. توبه، بی نماز راست نیاید و نماز بی توبه نیز، قبول نشود. تائب حقیقی، بیشتر از هر چیز از نماز استعانت می جوید و به كمك ان سعی در قبولی توبه ی خود می نماید.
امام صادق علیه السلام فرموده است: «هر بنده ای كه گناهی كرد، پس برخیزد و تحصیل طهارت كند (وضو بگیرد) و دو ركعت نماز بخواند و از خداوند متعال طلب آمرزش نماید. [در این حالت] بر خدا است كه توبه ی او را بپذیرد». [8] .
[ صفحه 87]
یحیی بن معاذ نیز گفته است: «علامت توبه ی نصوح سه چیز است: كم خوردن از بهر روزه و كم خفتن از بهر نماز و كم گفتن از بهر ذكر حق تعالی». [9] .
خدایا بر در تو بنده توست
همی خواهان آن گل خنده ی توست
تو روی نازنین از من مگردان
بزرگی و كرم، زیبنده ی توست
خدایا! ای رحیم بنده پرور
بكن ابر كرم را سایه گستر
نمی بینم به جز تو من غفوری
بمیرانم كنون پاك و مطهر
(مؤلف)
[ صفحه 90]
(نماز) تقاضای عفو از گناهان گذشته است».
بانگ برداشته مرغ سحری
كرده بر خفته دلان پرده دری
هیچ از جای نمی خیزی تو
الله الله چه گران خیزی تو
نماز، تقاضای عفو از گناهان گذشته است.
نماز، مأمنی برای رهایی از گناهان و معاصی است.
نماز، واسطه ی فیض و رحمت و بخشش الهی است.
نماز، قربانی كردن هوا و هوس ها و زدودن زشتی ها است.
نماز، سینای رحمت و عنایت خداوند بی همتا است.
نماز، انعكاسی از پشیمانی و ندامت تائبان و دل خستگان است.
نماز، وسیله ی بازگشت و توبه به سوی حضرت سبحان است.
نماز، روسفیدی روسیاهان پشیمان و نادم است.
نماز، كشتی نجات و امداد برای غریقان دریای غفلت و شهوت است.
نماز، طوفان كوبنده ی شیطان و نسیم نوازش بندگان است.
آری با نماز و در نماز، از گناهان دوری می كنیم و از آنها به سوی محبوب خود، رو برمی گردانیم و با كمك او، از زشتی ها و
[ صفحه 82]
تباهی ها فاصله می گیریم. در نماز به گناهان و معصیت هایی كه كرده ایم اعتراف می كنیم و از خدا طلب مغفرت می نماییم.
چه شگفت است حالات عارفان و بزرگ مردانی كه در نماز، عاشقانه و خاضعانه با حضرت دوست راز و نیاز كرده و از او طلب بخشش و مغفرت نموده اند.
یكی از همسایگان مرحوم آخوند خراسانی (صاحب كفایه) گفته است: بام خانه ی ما متصل به بام منزل ایشان بود. او در سجده اش یك سوز و گداز و ناله ی دلخراشی داشت كه هر قسی القلبی محال بود كه منقلب نشود. گویا محب واصلی است كه داد از زمان فراق دارد و یا عبد خطا كاری است كه این همه خوف و اضطراب دارد. [2] .
هم چنین آورده اند كه: «ملا محمد اشرفی (شاگرد سعید العلاما) از نیمه شب تا صبح مشغول تضرع و زاری و مناجات با حضرت باری بود و آن قدر بر سر و سینه می زد كه هنگامی كه صبح می شد، در نهایت ضعف و نقاهت بود؛ به گونه ای كه هر كس او را می دید؛ چنین می پنداشت كه تازه از بستر بیماری برخاسته است». [3] .
[ صفحه 83]
در حالات شهید ملا محمد تقی برغانی آمده است: «عبادت آن جناب چنان بود كه همیشه از نصف شب تا طلوع صبح صادق به زاری و تهجد اشتغال داشت... مكرر در فصل زمستان دیده می شد كه در پشت بام مسجد خود، در حالی كه برف می بارید و عمامه بر سر داشت، مشغول تضرع و مناجات بود و با حالت ایستاده دست ها را به سوی آسمان بلند كرده بود؛ تا این كه برف سراسر قامت مباركش را از سر تا پا سفیدپوش می كرد»... [4] .
«به كجا چنین شتابان
گون از نسیم پرسید
دل من گرفته زین جا
هوس سفر نداری
ز غبار این بیابان؟
همه آرزویم اما
چه كنم كه بسته پایم
به كجا چنین شتابان؟
- به هر آن كجا كه باشد، به جز این سرا، سرایم.
- سفرت به خیر اما، تو دوستی خدا را،
چو از این كویر وحشت، به سلامتی گذشتی، به شكوفه ها به باران،
برسان سلام ما را».
[ صفحه 84]
انسان نمازگزار، باید همواره به عنایات و تفضلات حضرت باری تعالی امیدوار باشد. چه امیدی از این بالاتر كه انسان بداند هرگاه پای او بلغزد و یا هوا و هوس بر او چیره شود و بدون این كه عمد و اصراری داشته باشد پایش به گناه كشیده شود، هنگامی كه وقت نماز فرا رسید، وضو گرفت و در پیشگاه معبود به راز و نیاز پرداخت و احساس شرمساری - كه از لوازم توجه به خدا است - نسبت به اعمال گذشته به او دست داد، گناه او بخشوده می شود و ظلمت و تاریكی از قلب او رخت برمی بندد.
هر چند كه گناه و انحراف، دل را تیره و بصیرت باطن را ضعیف می سازد و پرده های غفلت و بی خبری، بر جان انسان سایه می افكند؛ اما با امواج نماز است كه نور و روشنی می افكند و با امواج تطهیركننده ی خود، آثار گذشته را می زداید و محو می كند.
نمازگزاران واقعی، در حال خروج از ظلمت ها به سوی نوراند و در یك تحول تدریجی و تحت عنایات باری تعالی، به سوی سعادت و فلاح گام برمی دارند و روز به روز نسبت به خوشبختی آینده ی خویش امیدوار می شوند.
آری حضرت علی علیه السلام فرموده است: «امید بخش ترین آیه ی قرآن این آیه است: «و أقم الصلاة طرفی النهار و زلفا من اللیل ان الحسنات
[ صفحه 85]
یذهبن السیئات؛ [5] .
و نماز را در دو طرف روز، به پا دارید و نیز در اوایل شب كه البته خوبی ها (نماز)، بدی ها را از بین می برد». [6] .
ای رانده ز درگاه الهی برخیز
محروم ز فیض صبحگاهی برخیز
روزت گذرد به معصیت، شب غفلت
باری، سحری به عذرخواهی برخیز
برخیز، سحر ناله و آهی می كن
استغفرالله ز هر گناهی می كن
امام رضا علیه السلام نیز فرموده است:
«نماز تقاضای عفو و بخشش از گناهان گذشته است». گناهانی كه از روی نادانی و غفلت از او سر زده است و اینك شرمنده و پریشان، رو به سوی بزرگی می كند و سر به سجده می گذارد و یا دستانش را ملتمسانه به سوی آسمان می گشاید و طلب عفو و مغفرت می نماید.
نمازگزار گناه نمی كند و در صورت ارتكاب به گناه، سریعا توبه می كند و از كرده ی خود به شدت اظهار ندامت و پشیمانی می نماید. آن گاه نماز می گزارد و نماز را شفیع خود قرار می دهد و با تمسك به نماز، سعی در پذیرش توبه خود می كند؛ آن هم توبه ای راستین و نصوح وار....
یكی از عرفا می گوید:
[ صفحه 86]
«تا كی از این توبه به رسم و از نماز به عادت و از ذكر به غفلت؟ توبه ای به حقیقت بكن و كار از سرگیر. پس آن گه به لب آب رو و غسلی بكن به ندامت و حسرت و در مسجد آی با تشویش و خجالت تمام و روی ظاهر به قبله آر و روی دل از همه ی مخلوقات برگردان و به حضرت او فرست از سر شرم و تشویر و خجالت و ضعف و درد دل و سوز معرفت و صدق و اخلاص دست بردار و بر جمله مخلوقات پشت كن و كل دنیا و عقبا را در زیر قدم آر و از سر این كوی زفان (زبان) صدق بگشای و تكبیر كن...». [7] .
گفتنی است كه یكی از شرایط و اركان اساسی توبه، نماز و عبادت است. توبه، بی نماز راست نیاید و نماز بی توبه نیز، قبول نشود. تائب حقیقی، بیشتر از هر چیز از نماز استعانت می جوید و به كمك ان سعی در قبولی توبه ی خود می نماید.
امام صادق علیه السلام فرموده است: «هر بنده ای كه گناهی كرد، پس برخیزد و تحصیل طهارت كند (وضو بگیرد) و دو ركعت نماز بخواند و از خداوند متعال طلب آمرزش نماید. [در این حالت] بر خدا است كه توبه ی او را بپذیرد». [8] .
[ صفحه 87]
یحیی بن معاذ نیز گفته است: «علامت توبه ی نصوح سه چیز است: كم خوردن از بهر روزه و كم خفتن از بهر نماز و كم گفتن از بهر ذكر حق تعالی». [9] .
خدایا بر در تو بنده توست
همی خواهان آن گل خنده ی توست
تو روی نازنین از من مگردان
بزرگی و كرم، زیبنده ی توست
خدایا! ای رحیم بنده پرور
بكن ابر كرم را سایه گستر
نمی بینم به جز تو من غفوری
بمیرانم كنون پاك و مطهر
(مؤلف)
[ صفحه 90]
[1] وسائل الشيعه، ج 3، ص 5؛ من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 70.
[2] داستان ها و حكايت هاي نماز، ج 1، ص 54) مرگي در نور، ص 394).
[3] همان، ص 58.
[4] نجوم السماء، ص 408.
[5] هود (11)، آيه ي 114.
[6] علي عليه السلام آينه عرفان، ص 357.
[7] منتخب سراج السائرين، ص 70.
[8] وسائل الشيعه، كتاب جهاد، باب 86.
[9] شرح بر مقامات اربعين، ص 30.